Thăm dò ý kiến là gì? Trưng cầu ý dân được hiểu là quyền tham gia biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân. Trưng cầu dân ý là hình thức dân chủ nào?
Luật trưng cầu ý dân là luật quy định một trong những phương thức thực hiện dân chủ trực tiếp, vì vậy cũng cần đặt trong mối quan hệ bảo đảm sự phù hợp của Luật trưng cầu ý dân với các luật điều chỉnh các vấn đề của trưng cầu ý dân. liên quan đến thực hành dân chủ, bao gồm dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp.
– Cơ sở pháp lý: Luật trưng cầu ý dân 2015.
1. Trưng cầu ý dân là gì?
– Trưng cầu ý dân được hiểu là quyền tham gia biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân là một trong những quyền chính trị cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận. Tuy nhiên, trên thực tế, công dân Việt Nam chưa có điều kiện sử dụng quyền này do chưa có quy định cụ thể về nguyên tắc, đối tượng, nội dung, bảo đảm tài chính và thông tin, thủ tục. đánh giá kết quả và giá trị của kết quả trưng cầu ý dân… Nghiên cứu các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về trưng cầu ý dân cho thấy, Hiến pháp chỉ quy định rất chung chung ở 3 điểm sau:
Tham gia biểu quyết khi Nhà nước trưng cầu ý dân là quyền cơ bản của công dân (Điều 53);
– Cơ quan có thẩm quyền quyết định trưng cầu ý dân là Quốc hội (Điều 84); Cơ quan tổ chức trưng cầu ý dân là Uỷ ban thường vụ Quốc hội và cơ quan này tổ chức trưng cầu ý dân trên cơ sở quyết định của Quốc hội (Điều 91).
Như vậy, Quy chế trao cho Ủy ban thường vụ Quốc hội thẩm quyền quy định một số vấn đề về thủ tục tiến hành và xác định kết quả trưng cầu ý dân. Trên thực tế, Ủy ban thường vụ Quốc hội chưa có hoạt động cụ thể nào để thực hiện thẩm quyền này. Có thể kết luận rằng các quy định của Quy chế tổ chức trưng cầu ý dân chưa đủ cụ thể để có thể đi vào cuộc sống.
2. Trưng cầu ý dân là hình thức dân chủ nào?
– Luật trưng cầu ý dân được xây dựng phải quy định cụ thể, chi tiết để công dân có thể thực hiện quyền chính trị cơ bản này. Nhà nước quy định và bảo đảm cho công dân thực hiện quyền tự do dân chủ, quyền bầu cử đại biểu các cơ quan
– Luật trưng cầu ý dân là đạo luật tổng hợp, tức là nó quy định tất cả các vấn đề liên quan đến quá trình khởi xướng, chuẩn bị, tổ chức tiến hành, xác định kết quả cũng như xem xét, đánh giá kết quả trưng cầu ý dân. sử dụng kết quả trưng cầu dân ý. Theo Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đó là một trong những quyền chính trị cơ bản của công dân. Vì vậy, Nhà nước phải bảo đảm việc trưng cầu ý dân được tiến hành trên cơ sở tự do, tự nguyện, không để bất kỳ ai, cơ quan, tổ chức nào ép buộc, ngăn cản công dân thực hiện quyền này.
– Đối tượng tham gia trưng cầu ý dân gồm mọi công dân có quyền bầu cử, có thể kể cả công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài (nơi có điều kiện thành lập khu vực hoặc tổ chức trưng cầu ý dân). nguyện vọng của nhân dân).
xem thêm: Nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lý nhà nước
– Các vấn đề trưng cầu ý dân cần được quy định theo hướng mở, tức là liệt kê, bổ sung “các vấn đề khác do Quốc hội quyết định”. Quy định như vậy một mặt đảm bảo tính kịp thời khi cần trưng cầu ý dân về một vấn đề quan trọng trong đời sống chính trị – xã hội của cán bộ, công chức của đất nước mà pháp luật chưa quy định; mặt khác, với quy định như vậy, chúng ta sẽ tiến hành được hai hình thức trưng cầu ý dân là trưng cầu ý dân bắt buộc và trưng cầu ý dân khi Nhà nước xét thấy cần thiết (không bắt buộc). Kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu ý dân cần được quy định trong Hiến pháp.
– Cũng cần quy định rõ phạm vi trưng cầu ý dân và liên quan đến nó là thẩm quyền quyết định trưng cầu ý dân. Pháp luật quy định phạm vi trưng cầu ý dân đến cấp nào thì cũng phải quy định thẩm quyền quyết định trưng cầu ý dân cho cơ quan đại biểu nhân dân (cơ quan quyền lực nhà nước) cấp đó.
– Về giá trị của kết quả trưng cầu ý dân, chỉ nên trưng cầu dân ý có tính chất quyết định, tức là trưng cầu dân ý mà kết quả có giá trị ràng buộc đối với các cơ quan nhà nước. . Người dân quyết định thế nào thì cơ quan nhà nước có trách nhiệm sẽ căn cứ vào đó để ban hành quyết định tương ứng. Nhiều nước quy định kết quả trưng cầu ý dân bắt buộc được coi là kết quả cuối cùng, có hiệu lực pháp luật ngay, không cần thông qua bất kỳ cơ quan, cấp chính quyền nào. Chỉ khi đó trưng cầu ý dân mới thực sự là quyền quyết định của nhân dân.
– Hình thức thăm dò dư luận xã hội tạo điều kiện để người dân đóng góp nhiều hơn nhưng ít tốn kém hơn cho nhà nước. Trường hợp trưng cầu ý dân thì phải gửi kèm theo một tài liệu cho từng người tham gia trưng cầu ý dân; Trong trường hợp tổ chức lấy ý kiến nhân dân thì văn bản có thể được đăng trên báo, đài phát thanh, đài truyền hình và gửi dự thảo văn bản đến cơ quan, tổ chức có liên quan để tổ chức lấy ý kiến. ý kiến…
– Luật trưng cầu ý dân là luật có hiệu lực trực tiếp và được áp dụng chung cho việc tổ chức trưng cầu ý dân ở phạm vi cả nước và địa phương. Các quy định của pháp luật phải thật cụ thể, chi tiết để có thể áp dụng ngay và thống nhất trong cả nước, không cần ban hành Nghị định chi tiết. Đặc biệt lưu ý, phần quy định về thủ tục của Luật trưng cầu ý dân là đạo luật duy nhất quy định về thủ tục tiến hành một hoạt động dân chủ trực tiếp, bảo đảm cho công dân thực hiện quyền hiến định trong việc tham gia thực hiện quyền lập pháp, tham gia quyết định các vấn đề quan trọng. các vấn đề của đất nước.
Sự ra đời của luật trưng cầu ý dân được coi là luật quy định nguyên tắc, nội dung, trình tự, thủ tục tiến hành, xác định và đánh giá kết quả đối với một hoạt động quan trọng đã được Hiến pháp quy định. nội dung của nó phải phù hợp với quy định của Hiến pháp. Luật phải được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm, lấy ý kiến nhân dân qua nhiều năm và tham khảo, nghiên cứu, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm nước ngoài.
– Việc Quốc hội xem xét, quyết định tiến hành trưng cầu ý dân cả trong trường hợp tổ chức trưng cầu ý dân trên phạm vi cả nước và cả trường hợp tổ chức ở địa phương sẽ là một sự quá tải rất lớn. cho cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất vì Quốc hội Việt Nam không phải là cơ quan hoạt động thường xuyên. Nếu muốn đưa việc tiến hành trưng cầu ý dân ở địa phương vào phạm vi điều chỉnh của Luật, có lẽ trước đó (hoặc đồng thời) phải kiến nghị sửa đổi quy định của Hiến pháp về thẩm quyền quyết định trưng cầu ý dân. hỏi ý dân. Ngoài ra, cũng cần xác định rõ phạm vi của khái niệm trưng cầu ý dân ở địa phương được giới hạn ở cấp độ nào. Có ý kiến cho rằng chỉ nên tổ chức trưng cầu ý dân toàn quốc và cấp tỉnh; Cũng có ý kiến nên mở rộng ra cả cấp huyện và cấp xã. Có ý kiến cho rằng, những vấn đề lâu nay tổ chức lấy ý kiến nhân dân ở cơ sở có thể đưa vào phạm vi điều chỉnh của Luật trưng cầu ý dân…
Quốc hội là cơ quan có thẩm quyền quyết định trưng cầu ý dân trên phạm vi cả nước và vùng lãnh thổ. Ngoài ra, Hiến pháp nên quy định cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thẩm quyền quyết định trưng cầu ý dân trên phạm vi cấp tỉnh. Đối với những vấn đề ở cấp huyện và cấp cơ sở thì không nên tổ chức trưng cầu ý dân mà cứ để như vậy là tốt nhất vì nếu tổ chức trưng cầu ý dân thì phạm vi tham gia của người dân sẽ bị thu hẹp chỉ còn giai đoạn đầu. quyết định (đồng ý hoặc không đồng ý) thay vì tham gia vào toàn bộ quá trình từ khởi xướng, xây dựng nội dung, trực tiếp quyết định, trực tiếp thực hiện và kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện.
xem thêm: Nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lý nhà nước
Chuyên mục: Bạn cần biết
Nhớ để nguồn bài viết: Trưng cầu ý kiến là gì? Trưng cầu dân ý là hình thức dân chủ nào? của website thcstienhoa.edu.vn