Tín ngưỡng là gì? Phân biệt tín ngưỡng với tôn giáo và mê tín dị hợm? Phân loại tín ngưỡng tại Việt Nam?
Lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam ta là lịch sử hệ thống nhất và đoàn kết của toàn cộng đồng dân tộc, giữa các Tôn giáo và tín ngưỡng bản địa với các Tôn giáo du nhập từ bên ngoài. Vào nửa đầu và cuối thế kỷ XX chính là sự phát triển mạnh mẽ của các tôn giáo bản địa. Cùng với những tín ngưỡng bản địa đã hình thành từ lịch sử ngàn năm của dân tộc ta, như tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, những tôn giáo ngoại sinh và nội sinh cũng đã làm phong phú và là một bộ phận không thể thiếu Phẫn nộ trong đời sống tâm linh và tinh thần của toàn cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Như vậy, tín ngưỡng là gì? Phân biệt với tôn giáo và mê tín dị hợm?
1. Tín ngưỡng là gì?
Pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo của nước ta quy định:
“Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng”
Tại khoản 1 Điều 2 Luật tín ngưỡng, tôn giáo 2016 có giải thích về tín ngưỡng, theo quy định này thì tín ngưỡng chính là niềm tin của con người được thông qua các lễ nghi gắn liền với các phong tục, tập quán Truyền thông nhằm mang lại sự bình luận về tinh thần cho các cá nhân và cộng đồng.
Tín ngưỡng có những đặc điểm cơ bản sau:
– Tín ngưỡng có sự dung hợp, có sự đan xen và hòa đồng, không kỳ thị hay tranh chấp và xung đột. Những tín ngưỡng truyền thống đã phản ánh về một đời sống tâm linh phong phú, đa dạng, và sự khoan dung, độ lượng, nhân ái của con người Việt Nam và thể hiện được tinh thần đoàn kết toàn dân tộc. Đây chính là những yếu tố để người Việt Nam dễ hòa đồng với nhiều tín ngưỡng khác nhau
– Mỗi tín ngưỡng sẽ mang những nét văn hóa riêng biệt nhưng có điểm chung là đều hướng về Chân – Thiện – Mỹ, đều chịu ảnh hưởng của truyền thống dân tộc, đều góp phần tạo nên những nét đẹp trong nền văn hóa đa dạng dạng, phong phú về bản sắc dân tộc
– Vấn đề tín ngưỡng là một vấn đề rất nhạy cảm, thường sẽ bị các thế lực thù địch tìm đủ mọi cách để lợi dụng tín ngưỡng nhằm gây mất ổn định về an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.
2. Phân biệt tín ngưỡng với tôn giáo và mê tín dị dị?
2.1. Phân biệt tín ngưỡng với tôn giáo:
– Tôn giáo và tín ngưỡng đều có vai trò trong việc thực hiện điều chỉnh hành vi ứng xử giữa cá nhân với nhau, giữa cá nhân với xã hội, đồng thời là giải quyết tốt các mối quan hệ trong gia đình trên cơ sở giáo lý tôn giáo.
– Tín ngưỡng và tôn giáo đều đã được luật thừa nhận
Hệ thống kinh điển của một tôn giáo chính là những bộ kinh, bộ luật, luận rất đồ của Phật giáo; là một bộ “Kinh thánh” và “Giáo luật” của đạo Công giáo
2.2. Phân biệt tín ngưỡng với mê tín dị dị:
– Kính có tác dụng điều chỉnh các hành vi ứng dụng của con người xử lý dựa trên cơ sở những điều mà người ta tin theo và người ta nói theo tấm gương sáng của các đối tượng được tôn trọng trong các loại hình tín ngưỡng và trong mê sảng dị dị.
3. Phân loại tín ngưỡng tại Việt Nam:
3.1. Tín ngưỡng thực tế:
Tín ngưỡng sự thật chính là sự tin tưởng, sự ngưỡng mộ và sự tôn sùng sự sinh ra giữa trưa của tự nhiên và của con người. Tín ngưỡng thực tế đã hình thành từ xa xưa, dựa trên nền tảng tư duy trực quan, sự cảm tính của con người trước sự kiện sinh ra để duy trì sự sống. Họ nhìn thấy ở nơi thực tiễn đã có một sức mạnh siêu nhiên và họ tôn thờ những hiện vật, những hiện thực đó như thần thánh.
Ở Việt Nam thì việc thờ sinh thực khí hay gọi là thờ cúng Nõ Nường (Nõ – là tượng trưng cho bộ phận sinh dục nam, Nường – là tượng trưng cho bộ phận sinh dục nữ). Ngoài ra, thì tín ngưỡng thờ thực còn có những biến thể có thể kể đến như: Cột đá tự nhiên, thờ những cột đá Rạn tự nhiên mà có hình dáng như bộ phận sinh nam, nữ;…
Xem thêm: Phong tục và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt
3.2. Tín ngưỡng thờ tự nhiên:
Sùng bái tự nhiên chính là giai đoạn tất yếu trong quá trình phát triển của con người. Với cái gốc chính là nghề trồng lúa nước thì sự gắn bó với tự nhiên sẽ lại càng dài lâu và bền chặt. Chất âm tính của một văn hóa nông nghiệp đã dẫn đến lối sống thiên về tình cảm nữ trọng và trọng tín ngưỡng, trạng thái nữ thần chiếm ưu thế.
– Ngã Tam phủ, Tứ phủ
Tam phủ chính là chỉ ba vị thánh thần đó là: Bà Trời (hay còn gọi là Mẫu Thượng Thiên), Bà Chúa Thượng (hay còn gọi là Mẫu Thượng Ngàn), Bà Nước (hay còn gọi là Mẫu Thoải). Tứ phủ bao gồm có ba vị trí Mẫu đã nêu cộng thêm Mẫu Địa phủ.
– Tứ pháp
Tứ phủ được dùng để chỉ những bà thần Mây – Mưa – Sấm – mùn, đại diện cho những đối tượng tự nhiên mà có vai trò quan trọng trong nông nghiệp.
– Faker fact
Do xuất phát từ nước có gốc là nông nghiệp trồng lúa nước cho nên tín ngưỡng thờ cúng giới tự nhiên có thể hiện tại việc thờ các động vật, thực vật. Tín ngưỡng Việt Nam thờ những con vật như trâu, cóc, chim, rắn, cá sấu,… những con vật đó gần giáp với cuộc sống của toàn dân của một xã hội nông nghiệp. Thực vật được tôn sùng nhất đó là cây lúa, có Thần Lúa, Hồn Lúa, Mẹ Lúa,… đôi khi còn thờ cả Thần Cây Đa, Cây Cau,…
3.3. Tín ngưỡng tôn thờ con người:
– Hồn và vía
Xem thêm: Mê tín dị hợm là gì? Biểu hiện, hậu quả và phòng chống mê tín dị ứng?
Người xưa đã cho rằng con người bao gồm phần thể xác và phần linh hồn. Con người có ba hồn, nam sẽ có bảy vía, nữ có chín vía.
Hồn và vía dùng để xác định con người làm nơi cư trú, trường hợp mà hôn mê ở các mức độ khác nhau sẽ được giải thích là vía và linh hồn đã rời bỏ có thể xác định ở các mức độ khác nhau. Nếu như phần thần linh của linh hồn đã rời khỏi thể xác thì tức là người đó đã chết. Khi mà người chết, thì hồn nhẹ hơn sẽ bay sang kiếp khác còn lại vía nặng hơn thì sẽ bay là mặt đất rồi tiêu tan.
– Tổ tiên
Người Việt cho rằng những người đã mất đã đi về nơi chín suối. Bàn thờ tổ bao giờ cũng sẽ được bài trí ở nơi trang trọng nhất, bàn thờ tổ bao giờ cũng sẽ có nước hoặc là rượu cùng với những đồ tế lễ khác. Sau khi đã cúng xong thì sẽ rước thần mã và đổ rượu hoặc nước lên đống tro tàn, nếu như có khói bay lên trời, nước hòa với lửa bay xuống đất thì có nghĩa là tổ tiên sẽ nhận được.
– Thành Hoàng Làng
“Thành hoàng” chính là vị thần cai quản, che chở và định đoạt phúc họa cho cộng đồng người sống ở khu vực nhất định. Thành hoàng thường được người dân thờ ở Đình, Miếu. Việc thờ phụng Thành Hoàng là biểu tượng cho sự bảo vệ làng xã và mong muốn sự tồn tại của các thôn ấp.
– Vua tổ
Đây chính là một tín ngưỡng có thể hiện về hệ thống truyền nước nhớ nguồn của dân tộc ta. By Vua Hùng chính là vị vua tổ của người Việt, người có công sáng lập ra nước Văn Lang và đã mở ra thời đại Hùng Vương trong lịch sử.
Xem thêm: Tôn giáo là gì? Nội dung cơ bản của Luật tín ngưỡng tôn giáo?
– Tứ bất tử
Bốn vị thánh bất tử bao gồm: Tản Viên, Thánh Gióng, Chử Đồng Tử và Liễu Hạnh. In which:
+ Tản Viên thể hiện những ước vọng chiến thắng thiên tài, ngập tràn.
+ Thánh Gióng có thể hiện cho chính tinh thần chống giặc ngoại xâm.
+ Chử Đồng Tử đã có thể hiện thực cuộc sống vinh quang về vật chất.
+ Liễu Hạnh thể hiện cho cuộc sống vinh quang về tinh thần.
3.4. Tín ngưỡng thờ bái thần linh:
– Thổ công
Thổ công chính là vị thần được thờ ở trong gia đình, chính là vị thần thực hiện coi nhà cửa, triệt thoái về họa phúc cho gia đình. Sống ở đâu thì sẽ có Thổ Công Ở đó giống như câu nói “Đất có Thổ Công, sông có Hà Bá”.
Xem thêm: Luật sư tư vấn các quy định của luật tín ngưỡng tôn giáo trực tuyến
Thổ Công được tin chính là vị thần quan trọng nhất ở trong đình. Dù là bàn thờ tổ tiên được đặt ở giữa, còn bàn thờ Thổ Công được đặt ở bên trái nhưng khi đã cúng tổ tiên thì người ta đều phải ở Thổ Công trước để xin phép cho tổ tiên về.
– Thần tài
Thần Tài chính là một vị thần trong tín ngưỡng, được con người Việt Nam rất coi trọng và thờ cúng với những mong ước thần tài sẽ lại nhiều may mắn, nhiều tài lộc trong cuộc sống.
Chuyên mục: Bạn cần biết
Nhớ để nguồn bài viết: Tín ngưỡng là gì? Phân biệt với tôn giáo và mê tín dị đoan? của website thcstienhoa.edu.vn