Tục thờ Thiên Y A Na của người Việt là một hiện tượng văn hóa tiêu biểu, đại chúng và tạo nên một sắc thái văn hóa riêng biệt Dưới đây là bài viết về Đức Mẹ Thiên Y A Na là ai? Truyền thuyết Bà Chúa Ngọc?
1. Thánh Mẫu Thiên Y A Na là ai?
Thiên Y A Na là một trong những vị thánh được tôn kính nhất trong Phật giáo, đặc biệt là trong Phật giáo Việt Nam. Mẹ Thiên Y A Na được coi là một vị thánh tốt lành, giúp đỡ mọi người về vấn đề sức khỏe, tình duyên và gia đình. Các chi tiết về Thánh Mẫu Thiên Y A Na cũng có thể thay đổi tùy theo địa lý và truyền thống.
2. Sự tích Bà Chúa Ngọc:
2.1 Truyền thuyết của người Việt về Thánh Mẫu Thiên Y A Na (Bà Chúa Ngọc):
Ngày xửa ngày xưa, ở Đại An gần cù lao Huân Khánh Hòa, có hai vợ chồng già không con cái. Ông bà sống cạnh vách núi, trồng dưa. Năm đó, dưa bị trộm, nhưng chỉ có một quả dưa to đẹp mà tên trộm không lấy đi mà thôi. Khi tôi nhặt quả dưa lên, nó đã cháy thành than.
Thấy lạ, ông bà để ý thì chợt thấy một cô gái chừng mười ba, mười bốn tuổi xuất hiện xem xét từng quả dưa rồi chọn quả ưng ý nhất rồi tung quả dưa từ tay này sang bên kia. đằng kia, nhìn mãi… Từ chỗ ẩn nấp, hai ông bà chạy ra, hỏi chuyện thì cháu cho biết mình là đứa con nhà nghèo không cha không mẹ, cũng không nhớ quê quán ở đâu nữa..
Thấy vậy, ông bà đã nhận cô làm con nuôi. Cô theo họ về nhà và sáng hôm sau họ đã sửa mặt tổ tiên và trở thành một gia đình. Ông bà hết lòng chăm sóc cô, cô cũng rất kính trọng bố mẹ mình
Một hôm trời mưa to khiến mọi người không đi làm được, ngay cả bố mẹ em cũng vô cùng lo lắng, em còn nghịch ngợm xếp đá thành núi giả rồi đổ cành lá xung quanh khiến ông bà tưởng con cái không hiểu cha mẹ nên mắng. Không ngờ, cô gái chạnh lòng, lẻn ra khỏi nhà lần nữa, gặp một cây du trôi trên biển, cô nhảy lên cây và lạ thay, cô gái nhập vào cây. Cây đung đưa theo sóng biển, dạt về phương Bắc…
Cha mẹ nuôi nấng cô gái sau khi để ý cũng không thấy cô gái đâu, họ cho rằng cô gái đi lạc, thất lạc. nên cúng dường cho đứa bé.
Còn cây phía Nam trôi ra phía Bắc, người dân địa phương đã dùng dây thừng kéo vào bờ nhưng không di chuyển. Từ đó, tiếng đồn về cây lạ lan rộng khắp vùng.
Lúc bấy giờ, hoàng tử phương Bắc nghe nói đến cây lạ bèn kéo lên, bỗng cây cũng động đậy liền đi vào bờ. Xong xuôi, Thái tử ra lệnh cho quân mang cây về kinh.
Khi về kinh, khắp nơi nghe tiếng, háo hức kéo đến xem. Từ đó, Hoàng nhìn thấy một cô gái từ trong hòm gỗ bước ra. Sau vài lần Hoàng tử bắt được cô và hoàng tử sánh đôi cùng cô gái.
Ba năm sau, họ có được một cô gái và một cậu bé. Tuy nhiên, Hoàng tử là một kẻ phản bội nên khi Hoàng tử rời đi chơi, cô đã tìm thấy cái cây và hai mẹ con cùng vào cây. Cây sau đó tự di chuyển và lăn xuống sông. Cây trôi dạt vào bờ và cha mẹ trở về nhà cũ, nhưng cha mẹ của họ đã chết. Ba mẹ con cùng làm ăn sinh sống với người dân, từ đó cù lao Huân luôn ấm no, trù phú. Và một hôm, trước sự chứng kiến của mọi người, hai mẹ con đã bay lên trời…
Cha mẹ con về trời, nhưng thường thị hiện gần cửa biển Đại An, cù lao Yến, cù lao Huân. Vì vậy, người đi biển thường thắp hương cầu xin sự che chở, từ đó gọi mình là bà chúa Ngọc.
2.2 Truyền thuyết của người Chăm về Thánh Mẫu Thiên Y A Na (Bà Chúa Ngọc):
Theo truyền thuyết của người Chăm, Nữ thần Poh Nagar (tên tiếng Việt là Mẹ Thiên Y A Na) được sinh ra ở biển nhờ bọt biển và mây trời. Một hôm, nước biển dâng đưa Mẹ Thiên YA Na cập bến sông Yjatran ở Kauthara (tức Cù Huân). Khi trời bỗng nổi sấm và gió hương nổi lên là điềm báo cho muôn loài biết sắp giáng thế. Lúc này nước ở thượng nguồn tụ thành sông chảy xuống đón nàng, núi cũng cúi thấp chào nàng.
Khi nàng bước lên bờ, cây cối hạ thấp xuống để tỏ lòng thành kính, chim chóc đã đến đảnh lễ hai bên đường, đến cả hoa cỏ cũng rực rỡ hơn hương cho mỗi bước chân của cô. Sau đó, Mẹ Thiên Y A Na (Poh Nagar) dùng phép thuật để tạo ra một cung điện, tạo ra trầm hương và ngô…
Trong hậu cung của bà có 97 người đàn ông và trong số đó, ông Po Yan Amo là người quyền lực nhất. Bà sinh được 38 người con gái và sau này đều trở thành các vị thần, trong đó có 3 người quyền năng nhất là:
Nữ thần Trầm hương là nữ thần Po Nagar Galau.
Nữ thần Phan Rang là nữ thần Po Tdara Nai Anaith.
Nữ thần Phan Thiết là nữ thần Po Bia Tikuk.
3. Nơi thờ Mẫu Thiên Y A Na Nha Trang:
Tháp Chàm Ponagari Nơi đây cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 2 km về phía Bắc. Nó nằm trên đồi Cù Lao, một ngọn đồi cao 10 mét bên cạnh sông Cái. Khung cảnh thiên nhiên nơi đây vô cùng tươi đẹp với sự hài hòa của sông núi mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm thú vị. Tháp Bà Po Nagar ở thành phố Nha Trang, trung tâm thờ cúng quan trọng nhất của người Việt ở Khánh Hòa, là một quần thể đền tháp thờ thánh mẫu Pô Inư Nưgar của người Chăm xưa. Nhưng từ giữa thế kỷ XVII đến nay đã được Việt hóa và trở thành nơi thờ Thiên Y A Na Thánh Mẫu. Ponagar Nha Trang là quần thể di tích Chămpa có niên đại từ thế kỷ thứ 7 đến thế kỷ thứ 13. Vào thời điểm đó, Vương quốc Champa đang phát triển mạnh mẽ và Ấn Độ giáo vẫn được tôn thờ tại đây. Trong tiếng Chăm, từ “Ponagar” trong tên một điểm du lịch có nghĩa là “đất mẹ”. Ngoài tên gọi dân gian, Tháp Bà Ponagar còn được gọi là tháp Yang Po Inư Nagar hay Yang Po Ana Gar vì được xây dựng để thờ hoàng hậu Po Ina Nagar. Theo tín ngưỡng của người Chăm, Bà là nữ thần sáng tạo, từ trong mây và bọt biển, ban cho mùa màng bội thu, cuộc sống yên bình.
Thiên Y A Na được thờ riêng trong miếu, điện. Dạng này chiếm số lượng lớn trong hệ thống di tích thờ Thiên Y A Na của người Việt ở Khánh Hòa. Nhưng tiêu biểu nhất cho nghệ thuật kiến trúc, trang trí, nghi lễ và lễ hội của Thiên Y A Na là di tích Am Chúa ở xã Diên Điền, huyện Diên Khánh.
Theo đó, quần thể đền tháp này có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống tâm linh của người Chăm và chứa đựng những tinh hoa nghệ thuật của nền văn hóa Chăm. Năm 1979, Tháp Bà Ponagar được xếp hạng di tích quốc gia nằm ở Nha Trang.
4. Lễ hội Thánh Mẫu Thiên Y A Na tại Khánh Hòa:
Hàng năm, người Việt ở Khánh Hòa thường tổ chức các buổi lễ, hội để tưởng nhớ sự ra đời và hóa độ của Đức Thiên Y A Na một cách trang trọng và thành kính. Lễ hội Thiên Y A Na được người Việt tổ chức ở nhiều làng quê vào mùa xuân và mùa thu. Được tổ chức với quy mô lớn và quan trọng nhất là lễ hội Am Chúa (1/3 âm lịch) và lễ hội tháp Nha Trang (20-23/3 âm lịch) hàng năm. Lễ hội là sợi dây kết nối cộng đồng người Việt với người Chăm và các dân tộc anh em ở nhiều vùng miền về tham dự. Họ đến dự hội trong niềm hân hoan, với nhiều lễ vật chay, mặn dâng lên Thiên Y A Na.
Các nghi lễ chính và sinh hoạt văn hóa dân gian trong lễ hội chủ yếu là của người Việt, đó là: lễ tiều phu, lễ tế thần, rước bài vị, lễ khai ấn, lễ cúng vua theo nghi thức đình làng. của người Việt Nam. Cùng với đó là các điệu múa dâng bông, múa lân, múa quạt, có nhạc nền như: Chúc Tựu, Tạ nghiến Thượng, Kim tiền huệ, Dâng hoa.
5. Thông tin về Tháp Chàm Ponagar:
Địa chỉ: 61 Hai Tháng Tư, Vĩnh Phước, Nha Trang, Khánh Hòa
Giờ mở cửa: 8:00 – 18:00
Giá vé: 21.000 VND/người/lượt
Để có chuyến du lịch Tháp Chàm Ponagar Nha Trang thuận lợi nhất, bạn cần lưu ý một số thông tin như sau:
Về cách di chuyển: Tháp Bà Ponagar nằm khá gần trung tâm thành phố nên bạn có thể lựa chọn di chuyển đến đây bằng nhiều phương tiện khác nhau như ô tô, xe máy, xe khách,…
Về thời tiết: Mùa khô ở Nha Trang từ tháng 1 đến tháng 9 rất thuận lợi cho việc tham quan, chụp ảnh.
Về trang phục: Bà Ponagar là điểm du lịch văn hóa, kiến trúc. Không có yêu cầu cụ thể về trang phục, tuy nhiên bạn nên chọn trang phục lịch sự để thể hiện sự tôn trọng của bạn đối với sự tôn nghiêm của địa điểm.
Chuyên mục: Bạn cần biết
Nhớ để nguồn bài viết: Thánh mẫu Thiên Y A Na là ai? Truyền thuyết Bà Chúa Ngọc? của website thcstienhoa.edu.vn