Tài nguyên thiên nhiên là gì? Phân loại tài nguyên thiên nhiên? Nêu vai trò của tài nguyên thiên nhiên? Thực trạng tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam như thế nào?
Tăng trưởng kinh tế là một trong những yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết khi nền kinh tế thị trường của nước ta ngày càng phát triển. Tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng cũng góp phần không nhỏ tạo thêm áp lực đối với tài nguyên thiên nhiên của Việt Nam. Chính vì lẽ đó, cần phải có chính sách quản lý, bảo vệ tài nguyên song song với phát triển kinh tế – xã hội. Vậy, tài nguyên thiên nhiên là gì và chúng có những vai trò cụ thể nào? Đây là vấn đề khiến nhiều người trên thế giới quan tâm. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng nhau giải đáp những thắc mắc này.
Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua điện thoại:
1. Tài nguyên thiên nhiên là gì?
Tài nguyên thiên nhiên về cơ bản được hiểu là nguồn gốc chủ yếu của của cải vật chất, là tài nguyên thiên nhiên được hình thành và tồn tại trong tự nhiên mà con người có thể sử dụng để đáp ứng nhu cầu của cuộc sống. sinh sống (cụ thể ta có thể kể đến như rừng, động thực vật quý hiếm, mỏ khoáng sản, nguồn nước, dầu khí,…). Tài nguyên thiên nhiên cũng là một bộ phận tất yếu của môi trường, tài nguyên thiên nhiên cũng có mối quan hệ mật thiết với môi trường.
Tài nguyên thiên nhiên thường có những thuộc tính chung mà chúng ta có thể kể đến như:
– Phân bố không đều giữa các vùng trên Trái đất, phụ thuộc vào cấu tạo địa chất, thời tiết, khí hậu của từng vùng;
– Trên cùng một lãnh thổ có thể tồn tại nhiều loại hình tài nguyên thiên nhiên khác nhau;
Hầu hết các nguồn tài nguyên có giá trị kinh tế cao hiện nay đều được hình thành qua quá trình phát triển lâu dài của lịch sử.
Như vậy, trên cơ sở những phân tích cụ thể nêu trên, chúng ta thấy rằng đặc trưng cơ bản của tài nguyên thiên nhiên là hiếm nên đòi hỏi con người phải có ý thức bảo tồn, tiết kiệm. Tiết kiệm và hiệu quả trong quá trình khai thác sử dụng.
2. Phân loại tài nguyên thiên nhiên:
Trong giai đoạn hiện nay, căn cứ vào những đặc điểm cụ thể, tài nguyên thiên nhiên có thể được phân thành 06 loại chính, cụ thể như sau:
– Tài nguyên đất: đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp, đất sản xuất công nghiệp (cụ thể có thể kể đến như làm gạch, gốm…)
Tài nguyên rừng: bao gồm động vật, thực vật, lâm sản, điểm tham quan du lịch, v.v.
Tài nguyên nước ngọt: bao gồm nước sinh hoạt, nước sản xuất, thủy sản nước ngọt, thực vật thủy sinh, thủy điện…
– Tài nguyên gió: bao gồm năng lượng gió, giao thông…
– Tài nguyên biển: bao gồm hải sản, muối, thực vật thủy sinh, điểm du lịch, v.v.
– Tài nguyên khoáng sản: bao gồm than, quặng, đá vôi, dầu khí…
Phân loại tài nguyên thiên nhiên sẽ cần phải dựa trên khả năng tái tạo. Nếu căn cứ vào khả năng tái tạo, do đó tài nguyên thiên nhiên sẽ được chia thành 3 loại chính mà chúng ta có thể kể đến:
– Thứ nhất: Tài nguyên tái tạo (cụ thể là nước ngọt, đất, sinh vật,…). Đây được biết đến như một nguồn tài nguyên có thể tự duy trì hoặc tự bổ sung trên cơ sở liên tục khi được quản lý và bảo vệ đúng cách. Tuy nhiên, nếu sử dụng không hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên này sẽ dẫn đến chất thải bị suy thoái và không có khả năng tự tái tạo.
– Thứ hai: Tài nguyên không tái tạo là tài nguyên hữu hạn, sau quá trình sử dụng sẽ bị mất đi hoặc biến đổi. Chẳng hạn có thể kể đến các loại như tài nguyên khoáng sản của một loại quặng sẽ cạn kiệt sau quá trình khai thác.
– Thứ ba: Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu: Loại tài nguyên năng lượng vĩnh cửu này có thể kể đến như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng thủy triều và nhiều dạng tài nguyên khác. Các loại tài nguyên này được sử dụng ngày càng nhiều để thay thế nguồn năng lượng đang cạn kiệt và hạn chế ô nhiễm môi trường.
3. Vai trò của tài nguyên thiên nhiên:
Sau khi chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về khái niệm tài nguyên thiên nhiên, chúng ta cùng tìm hiểu vai trò của tài nguyên thiên nhiên.
Tài nguyên thiên nhiên được hiểu là yếu tố nguồn lực quan trọng của quá trình sản xuất. Xét trên phạm vi toàn cầu, chúng ta có thể thấy rằng, nếu không có tài nguyên thiên nhiên là đất đai thì sẽ không có sự tồn tại của con người.
Vai trò của tài nguyên thiên nhiên trong nền kinh tế:
Hiện nay cùng với sự phát triển và tăng trưởng của nền kinh tế. Tài nguyên thiên nhiên được biết đến là điều kiện cần nhưng chưa đủ. Trên thực tế, nếu công nghệ là cố định, thì dòng tài nguyên thiên nhiên có thể được coi là bị hạn chế tuyệt đối. Về mặt sản xuất vật chất trong công nghiệp, việc sử dụng quặng làm nguyên liệu đầu vào là rất cần thiết, có thể kể đến cụ thể như: Thép, nhôm…
Tài nguyên thiên nhiên chỉ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế khi con người biết khai thác và sử dụng có hiệu quả. Từ đó có thể nói, tài nguyên thiên nhiên là động lực quan trọng giúp phát triển sản xuất. Các nước đang phát triển trên thế giới cũng thường quan tâm đến xuất khẩu sản phẩm thô. Và những sản phẩm này được khai thác trực tiếp từ tài nguyên thiên nhiên và vẫn chưa qua chế biến, ở dạng nguyên sinh.
Tài nguyên thiên nhiên còn là cơ sở quan trọng giúp phát triển sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, sản xuất thủy tinh, vật liệu xây dựng, sứ và nhiều ngành công nghiệp khác.
– Vai trò đối với sự phát triển ổn định của đất nước:
Chúng ta nhận thấy rằng, hiện nay tài nguyên thiên nhiên là cơ sở tích lũy vốn để phát triển ổn định của hầu hết các quốc gia. Tích lũy vốn đòi hỏi một quá trình lâu dài và phức tạp, nó còn liên quan chặt chẽ đến tiêu dùng trong nước và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Nhiều quốc gia nhờ sự ưu đãi của thiên nhiên đã có nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng. Nhờ đó, các quốc gia đó cũng có thể rút ngắn quá trình tích lũy tư bản. Bằng cách khai thác sản phẩm thô để bán hoặc có thể đa dạng hóa nền kinh tế. Từ đó, các quốc gia cũng sẽ tạo được vốn tích lũy ban đầu cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Như vậy, từ những phân tích cụ thể nêu trên có thể thấy, tài nguyên thiên nhiên có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của các ngành công nghiệp chế biến, khai thác và cung cấp nguyên, nhiên vật liệu cho nền kinh tế. các ngành kinh tế khác. Tài nguyên thiên nhiên cũng giúp tái cấu trúc nền kinh tế trong nước. Sự giàu có về tài nguyên thiên nhiên sẽ giúp các quốc gia ít phụ thuộc vào các quốc gia khác. Và quốc gia đó có thể phát triển ổn định và độc lập hơn khi thị trường tài nguyên thiên nhiên thế giới đang trong giai đoạn bất ổn.
4. Thực trạng tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam:
Trong giai đoạn hiện nay, tài nguyên thiên nhiên ở nước ta nói riêng và thế giới nói chung đang diễn biến theo chiều hướng tiêu cực. Tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam nói chung đang bị thu hẹp cả về chất lượng và số lượng.
Nguyên nhân cụ thể là do sự quản lý yếu kém của chính quyền địa phương. Làm cho việc khai thác tài nguyên bừa bãi, lãng phí.
Cụ thể, hiện trạng tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam như sau:
Tài nguyên rừng ở Việt Nam hiện đang bị thu hẹp từng ngày, độ che phủ của rừng ngày càng giảm do bị khai thác trái phép, đất rừng bị chuyển thành đất công, nông nghiệp, một số loài động vật quý hiếm. Một loài quý hiếm ở Việt Nam cũng đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng cao (Một số thống kê cho thấy ở nước ta có 100 loài động vật và 100 loài thực vật đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng).
– Ô nhiễm nguồn nước trong giai đoạn hiện nay cũng là một trong những vấn đề rất nghiêm trọng đối với tài nguyên thiên nhiên ở nước ta, dự báo đến năm 2025 sẽ có khoảng 2/3 dân số thế giới phải sinh sống. ở những vùng thiếu nước trầm trọng.
– Bãi chôn lấp công nghệ và chất thải: Các doanh nghiệp ở nước ta hiện là chủ sở hữu của hơn 1000 con tàu lớn và cũ có trọng tải lớn. Chúng đã bị cấm hoạt động ở hầu hết các cảng biển trên thế giới vì quá cũ, gây ô nhiễm môi trường, không đảm bảo an toàn hàng hải. Tuy nhiên, ở nước ta, phần lớn những con tàu đó đang neo đậu tại các cảng biển, tuyến đường sinh hoạt chờ biến thành phế liệu, việc phá dỡ những con tàu này sẽ thải ra nhiều chất thải nguy hại. đến môi trường sống.
– Nguồn tài nguyên đất ở nước ta cũng đang gặp khó khăn do đất nông nghiệp đang dần bị chuyển đổi sang phục vụ công nghiệp, dịch vụ khiến tình trạng đất bị xâm nhập mặn, sa mạc hóa ngày càng nghiêm trọng.
Chuyên mục: Bạn cần biết
Nhớ để nguồn bài viết: Tài nguyên thiên nhiên là gì? Vai trò của tài nguyên thiên nhiên? của website thcstienhoa.edu.vn