Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu để thấy hình tượng người nghĩa sĩ nông dân đánh Pháp cuối thế kỷ XIX ko chỉ là những con người lao động siêng năng, chịu thương chịu thương chịu khó nhưng còn là những người người hùng có tình yêu nước tha thiết và nồng nàn… Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để thấy đây chính là khúc ca bi tráng về những người nông dân – chiến sĩ Cần Giuộc. Bài viết dưới đây của Trường THCS Tiến Hoá sẽ giúp bạn có những ý văn hay trong cảm nhận và phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Mở bài: “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” là một tác phẩm tiêu biểu viết về những người nông dân nghĩa sĩ Nam Bộ trong buổi đầu kháng Pháp cuối thế kỷ XIX của tác giả Nguyễn Đình Chiểu. Trong tác phẩm, thi sĩ đã bộc lộ niềm tự hào và bộc bạch lòng thương xót với những người nghĩa sĩ Cần Giuộc vì ở họ có cả ý thức yêu nước, khí phách quả cảm và sự hi sinh đầy quả cảm… Cùng phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để cảm nhận về hình tượng người nghĩa sĩ người hùng.
Tác giả Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Những ý chính về Nguyễn Đình Chiểu cũng như tác phẩm sẽ là những gợi ý giúp bạn có thể phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc một cách tốt hơn.
Đôi nét về tác giả Nguyễn Đình Chiểu
Nguyễn Đình Chiểu (sinh năm 1822 – mất năm 1888) ông sinh tại Gia Định và xuất thân trong một gia đình nhà nho. Sau lúc đỗ tú tài tại Gia Định, Nguyễn Đình Chiểu nung nấu ý định ra Huế tiếp tục trục đường khoa cử thì hay tin mẹ mất. Ông quyết định bỏ thi để về chịu tang mẹ và trên đường về quê vì khóc mẹ nên mắt ông bị mù.
Năm 1859, giặc Pháp xâm lăng Gia Định, Nguyễn Đình Chiểu vừa làm thơ, dạy học và cũng vừa bốc thuốc và tham gia kháng chiến. Là một người có khí tiết và chưa từng chịu khuất phục trước giặc Pháp nên Nguyễn Đình Chiểu có uy tín rất lớn trong quần chúng. Ông từng đảm nhiệm vai trò tỉnh trưởng Bến Tre. Ông đặc trưng ghét những gì liên quan tới Pháp và lúc quân thù chiếm hết lục tỉnh, Nguyễn Đình Chiểu về Ba Tri sống và mất tại nơi này.
Trong sáng tác văn học, Nguyễn Đình Chiểu thường truyền tụng và trình bày lối sống theo đạo nghĩa thương dân của mình. Ông luôn tâm niệm văn học phải có sức mạnh tranh đấu cho đạo lí và chính nghĩa, phải “chở đạo” và “đâm gian”. Đây cũng chính là tính năng giáo huấn nhưng văn học nói chung nhấn mạnh.
Nguyễn Đình Chiểu ko ưa lối văn phạm vi, gò bó con người nên ông một thể hiện thái độ khách quan, khen chê công bình trong những tác phẩm của mình. Ông luôn làm cho tác phẩm trở thành nhiều chủng loại và phóng khoáng nhưng đồng thời cũng mang những thông minh nghệ thuật thẩm mĩ nhằm phát huy các trị giá ý thức dân tộc.
Hoàn cảnh ra đời của Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Để phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, ta cần nắm được về hoàn cảnh ra đời của “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”. Tác phẩm này ra đời gắn liền với một thời khắc lịch sử đặc trưng của dân tộc. Trong hoàn cảnh giặc Pháp tấn công Gia Định vào năm 1859, toàn thể nhân dân Nam Bộ đã đứng lên và trình bày sự đồng lòng trong công cuộc đánh giặc ngoại xâm.
Lấy bối cảnh của trận đánh tại Cần Giuộc vào đêm 14/12/1861 với sự hi sinh quả cảm của vô số những người lính xuất thân từ thân phận nông dân áo vải, Nguyễn Đình Chiểu đã viết nên tác phẩm để bộc bạch niềm tiếc thương vô hạn của ông dành cho họ. Được viết dưới hình thức là văn tế (vốn là thể loại được dùng trong đám tang để kể lại công đức của người đã khuất), tác phẩm đã cho thấy sự thành công của thi sĩ lúc đã dựng nên một bức tượng đài sừng sững về người nông dân nghĩa sĩ.
Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu
Hoàn cảnh tranh đấu, bối cảnh thời đại và sự hi sinh quả cảm của người nông dân nghĩa sĩ, cuộc đời và cảnh tranh đấu của nghĩa quân, sự ngợi ca về những người người hùng là những nét chính lúc tìm hiểu và phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Bối cảnh thời đại và sự bất tử của người nông dân nghĩa sĩ
Hai câu đầu của bài văn tế đã nói chung nên bối cảnh thời đại:
“Súng giặc đất rền, lòng dân trời tỏ…”
Và chính bối cảnh đó đã đặt con người, cụ thể là người nông dân vào một lựa chọn rất cao cả:
“Mười năm công vỡ ruộng, chưa ắt còn danh nổi như phao; một trận nghĩa đánh Tây, tuy là mất tiếng vang như mõ”
Biến cố chính trị mở màn nổ ra từ “tiếng súng Tây” đã làm cho đời sống nhân dân trở thành xáo trộn, nhân dân phải chịu cảnh áp bức lầm than và nỗi khổ cực đó có nhẽ chỉ có “trời tỏ”. Tuy biến cố xảy ra nhưng nhân dân lại trình bày niềm khát khao và biến niềm khát khao đó thành “trận nghĩa đánh Tây”.
Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để thấy sự lựa chọn đó của nhân dân rõ ràng đối nghịch hoàn toàn với biến cố lớn lao của thời đại. Dù lúc đứng lên chống giặc chỉ là những phút le lói huy hoàng và có lúc phải hi sinh cả tính mệnh nhưng với họ, sự lựa chọn đó là đúng mực hơn phải cam chịu sống bình lặng chịu áp bức.
Thông qua sự lựa chọn này, ta thấy được niềm khát vọng được sống trong hòa bình và ý chí quyết tâm bảo vệ tổ quốc của họ. Và chính vì lí tưởng và lẽ sống cao đẹp đó của họ nhưng ngay từ đầu bài văn tế, tác giả đã trình bày sự truyền tụng vì tấm lòng quả cảm, sẵn sàng hi sinh của những người dân áo vải.
Xuất xứ xuất thân và lòng yêu nước nồng nàn của người nghĩa sĩ
Những người nông dân áo vải có hoàn cảnh sống giống như đại đa số những con người Việt Nam khác. Họ là những người nông dân siêng năng, lam lũ quanh năm “cui cút làm ăn; toan lo nghèo túng”. Họ sống đời gắn bó với “ruộng trâu, ở trong làng bộ”, thân thuộc với “việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy”.
Chính dáng vẻ “cui cút” đầy toan lo với cuộc sống làm ăn vất vả, cùng cực đó gợi ra biết bao nhiêu sự thông cảm. Lúc xúc tiếp với binh đao, chiến trường, họ hoàn toàn xa lạ vì “chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung” và “tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ngó”.
Quả thực, phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, ta thấy họ đã sống đời sống của người nông dân, họ mang thực chất nông dân, quanh năm bám vào cuộc sống của làng bản, xóm ấp. Chính vì vậy với những công việc yêu cầu sự rèn luyện công phu thế kia, họ cảm thấy chưa quen là điều dễ hiểu.
Sống quen với một ko gian yên bình nhưng lúc đối diện với cảnh giặc giã, họ đã trình bày thái độ và hành động rất rõ ràng. Lúc quân giặc xâm lấn cương vực, phạm vào mảnh đất ông cha, ở họ xuất hiện nhiều tâm trạng. Đó là sự bồn chồn, trông mong: “Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng, trông tin quan như trời hạn trông mưa…”. Họ cũng ko thể che giấu được sự căm thù giặc thâm thúy đang ngùn ngụt trong lòng mình tới độ “muốn tới ăn gan, muốn ra cắn cổ” quân thù…
Ở họ đã có một nhận thức đúng mực, một ý thức trách nhiệm thâm thúy đối với tổ quốc, dân tộc. Từ nhận thức đúng mực, trong họ có một niềm mong muốn tha thiết, một sự quyết tâm cao độ trong việc “xin ra sức đoạn kình, dốc ra tay bộ hổ, mến nghĩa làm quân tuyển mộ” để diệt trừ những kẻ “chém rắn đuổi hươu, treo dê bán chó”. Trong sự quyết tâm của hành động đó, ta thấy được sự tự nguyện tranh đấu và tranh đấu tới cùng.
Ở đây lúc phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, ta thấy Nguyễn Đình Chiểu dường như đã phát xuất hiện đằng sau dáng vẻ nhỏ nhỏ của người nông dân là một tình yêu nước nồng nàn, cháy bỏng. Họ có thể “chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung” nhưng sẵn sàng “mến nghĩa làm quân tuyển mộ” và đằng sau dáng vẻ bình dị, mộc mạc lại là một nghị lực, là một khí phách tranh đấu sẵn sàng xả thân cứu nước.
Chính khí phách và lòng quyết tâm đã khiến họ bước vào trận chiến trong tư thế rất đỗi hào hùng. Với “manh áo vải” giản đơn, với những vũ khí thô sơ vốn là những đồ vật phục vụ cho công việc lao động của họ như “ngọn tầm vông”, “rơm con cúi”, “lưỡi dao phay”.
Thế nhưng, lúc tranh đấu thì họ đã tiến công như vũ bão, đạp lên quân thù nhưng xốc tới và ko quản ngại bất kì sự hi sinh nào. Điều này đã được trình bày thông qua hàng loạt những động từ mạnh nhưng tác giả sử dụng như “đạp”, “lướt”, “xô”, “xông”, “đâm”, “chém”, “hè”, “ó”. Chính những động từ này đã góp phần tạo nên khí thế sôi nổi, dồn dập của nghĩa quân lúc bước vào trận đánh. Với khí thế đó, họ đã “chém rớt đầu quan hai nọ”, “đốt xong nhà dạy đạo kia”.
Tuy đó là trận đấu ko cân sức giữa ta và địch lúc một bên là đội quân hùng hậu, có vũ khí tối tân với một bên là những người nông dân với dụng cụ thô sơ nhưng tác giả vẫn làm nổi trội tư thế của người nghĩa sĩ trên chiến trường. Đó là tư thế hiên ngang và đầy chủ động lúc đánh, đốt, chém, lúc đạp rào lướt tới, lúc đâm ngang, chém ngược… Kế bên những điều đó, có nhẽ đáng trân trọng nhất ở người nghĩa sĩ lúc xung trận chính là sức mạnh kết đoàn và tâm hồn quả cảm.
Niềm tiếc thương, cảm phục trước sự hi sinh cao cả của người nghĩa sĩ
Chiến tranh diễn ra và sự hi sinh là điều thế tất ko thể tránh khỏi. Với việc liệt kê hàng loạt các địa danh như sông Cần Giuộc, chợ Trường Bình, chùa Tông Thạnh – nơi nhưng những người nghĩa sĩ đã từng có sự gắn bó bền chặt, thi sĩ lại càng khiến ta xúc động nghẹn ngào vì những nơi này rồi sẽ thiếu đi bóng vía họ.
Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy người nghĩa sĩ đã vào trận với một thái độ tự nguyện, một tư thế quật cường. Họ sẵn sàng xả thân nhưng ko hề nghĩ tới cái chết. Họ ko hề biết “xác phàm vội bỏ”, cũng ko cần tới “da ngựa bọc thây”. Họ vào trận với một ý tưởng “tấc đất ngọn rau ơn chúa, tài bồi cho nước nhà ta; bát cơm manh áo ở đời, mắc mớ chi ông cha nó”.
Tới lúc ngã xuống, họ cũng ko hề hối hận vì đã sống trọn với lí tưởng “thà thác nhưng đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng vinh; hơn còn nhưng chịu chữ đầu Tây, ở với man di rất khổ”. Tìm hiểu và phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy quan niệm chết vinh còn hơn sống nhục của họ đã khiến họ trở thành tấm gương ngời sáng về ý thức suốt đời tranh đấu và tận hiến cho non sông tổ quốc. Đồng thời, họ cũng thay dân ta nói lên lời tố cáo sắt đá vì những tội ác, đau thương nhưng chiến tranh gây nên.
Sự hi sinh đó của họ đã để lại những niềm tiếc thương vô hạn cho những người ở lại. Đó là nỗi đau của chính những người thân trong gia đình toát lên qua hình ảnh “mẹ già ngồi khóc trẻ” với “ngọn đèn khuya leo lét trong lều” và bóng vía người “vợ yếu chạy tìm chồng” trong “cơn bóng xế dật dờ trước ngõ”. Là niềm xót xa của mỗi người dân, vì khóc họ nhưng “già trẻ hai hàng lụy nhỏ”. Nỗi đau cũng hiện hữu trong tạo vật đất trời, bởi thương họ nhưng “cỏ cây mấy dặm sầu giăng”. Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để thấy họ ra đi để lại sự mất mát, khoảng trống lớn lao ko gì có thể bù đắp nổi đối với tất cả mọi người.
Sự truyền tụng về những người người hùng bất tử cùng thời kì
Tuy về nằm lại với đất mẹ, nhưng đối với người ở lại, những người nghĩa sĩ đó đã hóa thành bất tử với “nghìn năm tiết rỡ”, “tiếng ngay trải muôn thuở”. Họ đã sống và đã hi sinh và với tinh thần “sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc”, “sống thờ vua, thác cũng thờ vua”. Một điều vững chắc rằng hình ảnh người nông dân nghĩa sĩ đó vẫn sẽ tồn tại mãi mãi cùng núi sông.
Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy dẫu họ ko giành được thắng lợi trong trận đấu đấu với quân thù nhưng tấm lòng của họ dành cho dân cho nước người nào cũng thấu và cảm được. Họ thất bại nhưng đó lại là sự thất bại trong tư thế ngửng cao đầu. Thế nên họ đã trở thành hình tượng của người người hùng mang vẻ đẹp kì vĩ với sức sống trường tồn nhưng “sáu tỉnh chúng đều khen”, “muôn thuở người nào cũng mộ”.
Những câu cuối của bài văn tế dù xuất hiện như tiếng khóc thương da diết nhưng nổi trội hơn cả lại là lời ngợi ca đầy tự hào vì ở đất ta, trong dân ta có những con người hết lòng vì sinh mệnh của tổ quốc nhưng góp sức. Họ mất đi để lại niềm xúc động khôn nguôi trong lòng người và tiếng khóc thương họ ko chỉ là của riêng Nguyễn Đình Chiểu nhưng là lời nỉ non của cả nhân dân, số đông. Và lúc phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy mặc dù họ chỉ là những người ngã xuống vô danh nhưng lại là những người hùng hào hiệp, trượng nghĩa…
Nhận xét lúc phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu
Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy rất rõ thông qua việc xây dựng xuất sắc hình tượng nhân vật người hùng nông dân cùng với việc tái tạo lại quang cảnh hiện thực và cách sử dụng tiếng nói vừa bình dị nhưng cũng rất trang trọng, tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu đã dựng nên một bức tượng đài bất tử về người nông dân áo vải. Họ tuy mộc mạc, giản đơn trong lối sống nhưng lại lớn lao, hào hùng trong ý chí và ý thức góp sức, tranh đấu và hi sinh.
Kết bài: Tương tự, với niềm tiếc thương và lòng kính phục dành cho những người nghĩa sĩ nông dân thời kháng Pháp và qua cách khắc tạc sự bất tử của họ, Nguyễn Đình Chiểu đã tạo điều kiện cho tác phẩm của mình ko chỉ trở thành thành phầm của nghệ thuật tư nhân nhưng còn là tác phẩm mang tính quốc gia, thời đại bởi những trị giá lớn lao nhưng nó mang lại.
Dàn ý phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu lớp 11
Nhằm giúp bạn tổng hợp được tri thức trong bài viết cũng như những ý chính cho đề bài Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Trường THCS Tiến Hoá dưới đây sẽ giúp bạn nói chung để lập dàn ý phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Mở bài phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
- Tóm tắt những nét cơ bản về tác giả: Nguyễn Đình Chiểu là tác giả mù nhưng có tư cách vô cùng cao đẹp. Ông được xem là ngôi sao sáng trên bầu trời văn học Việt Nam.
- Vài nét về tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc: Đây là bài văn tế mang đậm hình ảnh những người nông dân người hùng chống Pháp thế kỷ XIX. Tác phẩm cũng chính là một khóc bi tráng về thời kì lịch sử đau thương nhưng lớn lao của dân tộc ta.
Thân bài phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
- Phần lung khởi: Hoàn cảnh ra đời tác phẩm, bối cảnh thời đại và sự bất tử của người nghĩa sĩ.
- Phần thích thực: Hình ảnh về người nông dân nghĩa sĩ Cần Giuộc qua xuất xứ xuất thân, lòng yêu nước tha thiết cùng với ý thức tranh đấu quả cảm.
- Phần người nào vãn: Nỗi niềm tiếc thương trước sự hi sinh quả cảm của người nghĩa sĩ.
- Phần kết: Ca tụng về sự bất tử của những người người hùng quật cường.
Kết bài phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
- Tóm tắt lại những nét chính về nội dung và rực rỡ nghệ thuật của tác phẩm.
- Trình diễn những suy nghĩ của bản thân lúc cảm nhận và phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Tương tự, tác giả Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa thành công hình tượng người nghĩa sĩ nông dân người hùng trong buổi đầu đánh Pháp. Hình ảnh về họ được dựng lên với vẻ đẹp chịu thương chịu thương chịu khó, là sự siêng năng tảo tần của những người nông dân chất phác mộc mạc, đồng thời còn là ý thức yêu nước tha thiết, cũng là sự quả cảm, là ý thức hi sinh kiên cường và quả cảm.
Trường THCS Tiến Hoá đã giúp bạn tìm hiểu và phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Kỳ vọng nội dung bài viết đã phân phối cho bạn những ý văn hay phục vụ cho quá trình tìm tòi và nghiên cứu về chủ đề phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Chúc bạn luôn học tập tốt!.
Xem thêm:
- Phân tích bài thơ Thương vợ của Tú Xương – Văn học 11
- Ánh sáng và bóng tối trong Chữ người tử tù và Hai đứa trẻ
- Phân tích nhân vật Liên trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam
- Phân tích cảnh phố huyện lúc chiều tàn trong tác phẩm Hai đứa trẻ
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu để thấy hình tượng người nghĩa sĩ nông dân đánh Pháp cuối thế kỷ XIX ko chỉ là những con người lao động siêng năng, chịu thương chịu thương chịu khó nhưng còn là những người người hùng có tình yêu nước tha thiết và nồng nàn… Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để thấy đây chính là khúc ca bi tráng về những người nông dân – chiến sĩ Cần Giuộc. Bài viết dưới đây của Trường THCS Tiến Hoá sẽ giúp bạn có những ý văn hay trong cảm nhận và phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Mở bài: “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” là một tác phẩm tiêu biểu viết về những người nông dân nghĩa sĩ Nam Bộ trong buổi đầu kháng Pháp cuối thế kỷ XIX của tác giả Nguyễn Đình Chiểu. Trong tác phẩm, thi sĩ đã bộc lộ niềm tự hào và bộc bạch lòng thương xót với những người nghĩa sĩ Cần Giuộc vì ở họ có cả ý thức yêu nước, khí phách quả cảm và sự hi sinh đầy quả cảm… Cùng phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để cảm nhận về hình tượng người nghĩa sĩ người hùng.
Tác giả Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Những ý chính về Nguyễn Đình Chiểu cũng như tác phẩm sẽ là những gợi ý giúp bạn có thể phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc một cách tốt hơn.
Đôi nét về tác giả Nguyễn Đình Chiểu
Nguyễn Đình Chiểu (sinh năm 1822 – mất năm 1888) ông sinh tại Gia Định và xuất thân trong một gia đình nhà nho. Sau lúc đỗ tú tài tại Gia Định, Nguyễn Đình Chiểu nung nấu ý định ra Huế tiếp tục trục đường khoa cử thì hay tin mẹ mất. Ông quyết định bỏ thi để về chịu tang mẹ và trên đường về quê vì khóc mẹ nên mắt ông bị mù.
Năm 1859, giặc Pháp xâm lăng Gia Định, Nguyễn Đình Chiểu vừa làm thơ, dạy học và cũng vừa bốc thuốc và tham gia kháng chiến. Là một người có khí tiết và chưa từng chịu khuất phục trước giặc Pháp nên Nguyễn Đình Chiểu có uy tín rất lớn trong quần chúng. Ông từng đảm nhiệm vai trò tỉnh trưởng Bến Tre. Ông đặc trưng ghét những gì liên quan tới Pháp và lúc quân thù chiếm hết lục tỉnh, Nguyễn Đình Chiểu về Ba Tri sống và mất tại nơi này.
Trong sáng tác văn học, Nguyễn Đình Chiểu thường truyền tụng và trình bày lối sống theo đạo nghĩa thương dân của mình. Ông luôn tâm niệm văn học phải có sức mạnh tranh đấu cho đạo lí và chính nghĩa, phải “chở đạo” và “đâm gian”. Đây cũng chính là tính năng giáo huấn nhưng văn học nói chung nhấn mạnh.
Nguyễn Đình Chiểu ko ưa lối văn phạm vi, gò bó con người nên ông một thể hiện thái độ khách quan, khen chê công bình trong những tác phẩm của mình. Ông luôn làm cho tác phẩm trở thành nhiều chủng loại và phóng khoáng nhưng đồng thời cũng mang những thông minh nghệ thuật thẩm mĩ nhằm phát huy các trị giá ý thức dân tộc.
Hoàn cảnh ra đời của Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Để phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, ta cần nắm được về hoàn cảnh ra đời của “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”. Tác phẩm này ra đời gắn liền với một thời khắc lịch sử đặc trưng của dân tộc. Trong hoàn cảnh giặc Pháp tấn công Gia Định vào năm 1859, toàn thể nhân dân Nam Bộ đã đứng lên và trình bày sự đồng lòng trong công cuộc đánh giặc ngoại xâm.
Lấy bối cảnh của trận đánh tại Cần Giuộc vào đêm 14/12/1861 với sự hi sinh quả cảm của vô số những người lính xuất thân từ thân phận nông dân áo vải, Nguyễn Đình Chiểu đã viết nên tác phẩm để bộc bạch niềm tiếc thương vô hạn của ông dành cho họ. Được viết dưới hình thức là văn tế (vốn là thể loại được dùng trong đám tang để kể lại công đức của người đã khuất), tác phẩm đã cho thấy sự thành công của thi sĩ lúc đã dựng nên một bức tượng đài sừng sững về người nông dân nghĩa sĩ.
Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu
Hoàn cảnh tranh đấu, bối cảnh thời đại và sự hi sinh quả cảm của người nông dân nghĩa sĩ, cuộc đời và cảnh tranh đấu của nghĩa quân, sự ngợi ca về những người người hùng là những nét chính lúc tìm hiểu và phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Bối cảnh thời đại và sự bất tử của người nông dân nghĩa sĩ
Hai câu đầu của bài văn tế đã nói chung nên bối cảnh thời đại:
“Súng giặc đất rền, lòng dân trời tỏ…”
Và chính bối cảnh đó đã đặt con người, cụ thể là người nông dân vào một lựa chọn rất cao cả:
“Mười năm công vỡ ruộng, chưa ắt còn danh nổi như phao; một trận nghĩa đánh Tây, tuy là mất tiếng vang như mõ”
Biến cố chính trị mở màn nổ ra từ “tiếng súng Tây” đã làm cho đời sống nhân dân trở thành xáo trộn, nhân dân phải chịu cảnh áp bức lầm than và nỗi khổ cực đó có nhẽ chỉ có “trời tỏ”. Tuy biến cố xảy ra nhưng nhân dân lại trình bày niềm khát khao và biến niềm khát khao đó thành “trận nghĩa đánh Tây”.
Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để thấy sự lựa chọn đó của nhân dân rõ ràng đối nghịch hoàn toàn với biến cố lớn lao của thời đại. Dù lúc đứng lên chống giặc chỉ là những phút le lói huy hoàng và có lúc phải hi sinh cả tính mệnh nhưng với họ, sự lựa chọn đó là đúng mực hơn phải cam chịu sống bình lặng chịu áp bức.
Thông qua sự lựa chọn này, ta thấy được niềm khát vọng được sống trong hòa bình và ý chí quyết tâm bảo vệ tổ quốc của họ. Và chính vì lí tưởng và lẽ sống cao đẹp đó của họ nhưng ngay từ đầu bài văn tế, tác giả đã trình bày sự truyền tụng vì tấm lòng quả cảm, sẵn sàng hi sinh của những người dân áo vải.
Xuất xứ xuất thân và lòng yêu nước nồng nàn của người nghĩa sĩ
Những người nông dân áo vải có hoàn cảnh sống giống như đại đa số những con người Việt Nam khác. Họ là những người nông dân siêng năng, lam lũ quanh năm “cui cút làm ăn; toan lo nghèo túng”. Họ sống đời gắn bó với “ruộng trâu, ở trong làng bộ”, thân thuộc với “việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy”.
Chính dáng vẻ “cui cút” đầy toan lo với cuộc sống làm ăn vất vả, cùng cực đó gợi ra biết bao nhiêu sự thông cảm. Lúc xúc tiếp với binh đao, chiến trường, họ hoàn toàn xa lạ vì “chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung” và “tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ngó”.
Quả thực, phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, ta thấy họ đã sống đời sống của người nông dân, họ mang thực chất nông dân, quanh năm bám vào cuộc sống của làng bản, xóm ấp. Chính vì vậy với những công việc yêu cầu sự rèn luyện công phu thế kia, họ cảm thấy chưa quen là điều dễ hiểu.
Sống quen với một ko gian yên bình nhưng lúc đối diện với cảnh giặc giã, họ đã trình bày thái độ và hành động rất rõ ràng. Lúc quân giặc xâm lấn cương vực, phạm vào mảnh đất ông cha, ở họ xuất hiện nhiều tâm trạng. Đó là sự bồn chồn, trông mong: “Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng, trông tin quan như trời hạn trông mưa…”. Họ cũng ko thể che giấu được sự căm thù giặc thâm thúy đang ngùn ngụt trong lòng mình tới độ “muốn tới ăn gan, muốn ra cắn cổ” quân thù…
Ở họ đã có một nhận thức đúng mực, một ý thức trách nhiệm thâm thúy đối với tổ quốc, dân tộc. Từ nhận thức đúng mực, trong họ có một niềm mong muốn tha thiết, một sự quyết tâm cao độ trong việc “xin ra sức đoạn kình, dốc ra tay bộ hổ, mến nghĩa làm quân tuyển mộ” để diệt trừ những kẻ “chém rắn đuổi hươu, treo dê bán chó”. Trong sự quyết tâm của hành động đó, ta thấy được sự tự nguyện tranh đấu và tranh đấu tới cùng.
Ở đây lúc phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, ta thấy Nguyễn Đình Chiểu dường như đã phát xuất hiện đằng sau dáng vẻ nhỏ nhỏ của người nông dân là một tình yêu nước nồng nàn, cháy bỏng. Họ có thể “chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung” nhưng sẵn sàng “mến nghĩa làm quân tuyển mộ” và đằng sau dáng vẻ bình dị, mộc mạc lại là một nghị lực, là một khí phách tranh đấu sẵn sàng xả thân cứu nước.
Chính khí phách và lòng quyết tâm đã khiến họ bước vào trận chiến trong tư thế rất đỗi hào hùng. Với “manh áo vải” giản đơn, với những vũ khí thô sơ vốn là những đồ vật phục vụ cho công việc lao động của họ như “ngọn tầm vông”, “rơm con cúi”, “lưỡi dao phay”.
Thế nhưng, lúc tranh đấu thì họ đã tiến công như vũ bão, đạp lên quân thù nhưng xốc tới và ko quản ngại bất kì sự hi sinh nào. Điều này đã được trình bày thông qua hàng loạt những động từ mạnh nhưng tác giả sử dụng như “đạp”, “lướt”, “xô”, “xông”, “đâm”, “chém”, “hè”, “ó”. Chính những động từ này đã góp phần tạo nên khí thế sôi nổi, dồn dập của nghĩa quân lúc bước vào trận đánh. Với khí thế đó, họ đã “chém rớt đầu quan hai nọ”, “đốt xong nhà dạy đạo kia”.
Tuy đó là trận đấu ko cân sức giữa ta và địch lúc một bên là đội quân hùng hậu, có vũ khí tối tân với một bên là những người nông dân với dụng cụ thô sơ nhưng tác giả vẫn làm nổi trội tư thế của người nghĩa sĩ trên chiến trường. Đó là tư thế hiên ngang và đầy chủ động lúc đánh, đốt, chém, lúc đạp rào lướt tới, lúc đâm ngang, chém ngược… Kế bên những điều đó, có nhẽ đáng trân trọng nhất ở người nghĩa sĩ lúc xung trận chính là sức mạnh kết đoàn và tâm hồn quả cảm.
Niềm tiếc thương, cảm phục trước sự hi sinh cao cả của người nghĩa sĩ
Chiến tranh diễn ra và sự hi sinh là điều thế tất ko thể tránh khỏi. Với việc liệt kê hàng loạt các địa danh như sông Cần Giuộc, chợ Trường Bình, chùa Tông Thạnh – nơi nhưng những người nghĩa sĩ đã từng có sự gắn bó bền chặt, thi sĩ lại càng khiến ta xúc động nghẹn ngào vì những nơi này rồi sẽ thiếu đi bóng vía họ.
Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy người nghĩa sĩ đã vào trận với một thái độ tự nguyện, một tư thế quật cường. Họ sẵn sàng xả thân nhưng ko hề nghĩ tới cái chết. Họ ko hề biết “xác phàm vội bỏ”, cũng ko cần tới “da ngựa bọc thây”. Họ vào trận với một ý tưởng “tấc đất ngọn rau ơn chúa, tài bồi cho nước nhà ta; bát cơm manh áo ở đời, mắc mớ chi ông cha nó”.
Tới lúc ngã xuống, họ cũng ko hề hối hận vì đã sống trọn với lí tưởng “thà thác nhưng đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng vinh; hơn còn nhưng chịu chữ đầu Tây, ở với man di rất khổ”. Tìm hiểu và phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy quan niệm chết vinh còn hơn sống nhục của họ đã khiến họ trở thành tấm gương ngời sáng về ý thức suốt đời tranh đấu và tận hiến cho non sông tổ quốc. Đồng thời, họ cũng thay dân ta nói lên lời tố cáo sắt đá vì những tội ác, đau thương nhưng chiến tranh gây nên.
Sự hi sinh đó của họ đã để lại những niềm tiếc thương vô hạn cho những người ở lại. Đó là nỗi đau của chính những người thân trong gia đình toát lên qua hình ảnh “mẹ già ngồi khóc trẻ” với “ngọn đèn khuya leo lét trong lều” và bóng vía người “vợ yếu chạy tìm chồng” trong “cơn bóng xế dật dờ trước ngõ”. Là niềm xót xa của mỗi người dân, vì khóc họ nhưng “già trẻ hai hàng lụy nhỏ”. Nỗi đau cũng hiện hữu trong tạo vật đất trời, bởi thương họ nhưng “cỏ cây mấy dặm sầu giăng”. Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để thấy họ ra đi để lại sự mất mát, khoảng trống lớn lao ko gì có thể bù đắp nổi đối với tất cả mọi người.
Sự truyền tụng về những người người hùng bất tử cùng thời kì
Tuy về nằm lại với đất mẹ, nhưng đối với người ở lại, những người nghĩa sĩ đó đã hóa thành bất tử với “nghìn năm tiết rỡ”, “tiếng ngay trải muôn thuở”. Họ đã sống và đã hi sinh và với tinh thần “sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc”, “sống thờ vua, thác cũng thờ vua”. Một điều vững chắc rằng hình ảnh người nông dân nghĩa sĩ đó vẫn sẽ tồn tại mãi mãi cùng núi sông.
Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy dẫu họ ko giành được thắng lợi trong trận đấu đấu với quân thù nhưng tấm lòng của họ dành cho dân cho nước người nào cũng thấu và cảm được. Họ thất bại nhưng đó lại là sự thất bại trong tư thế ngửng cao đầu. Thế nên họ đã trở thành hình tượng của người người hùng mang vẻ đẹp kì vĩ với sức sống trường tồn nhưng “sáu tỉnh chúng đều khen”, “muôn thuở người nào cũng mộ”.
Những câu cuối của bài văn tế dù xuất hiện như tiếng khóc thương da diết nhưng nổi trội hơn cả lại là lời ngợi ca đầy tự hào vì ở đất ta, trong dân ta có những con người hết lòng vì sinh mệnh của tổ quốc nhưng góp sức. Họ mất đi để lại niềm xúc động khôn nguôi trong lòng người và tiếng khóc thương họ ko chỉ là của riêng Nguyễn Đình Chiểu nhưng là lời nỉ non của cả nhân dân, số đông. Và lúc phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy mặc dù họ chỉ là những người ngã xuống vô danh nhưng lại là những người hùng hào hiệp, trượng nghĩa…
Nhận xét lúc phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu
Phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sẽ thấy rất rõ thông qua việc xây dựng xuất sắc hình tượng nhân vật người hùng nông dân cùng với việc tái tạo lại quang cảnh hiện thực và cách sử dụng tiếng nói vừa bình dị nhưng cũng rất trang trọng, tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu đã dựng nên một bức tượng đài bất tử về người nông dân áo vải. Họ tuy mộc mạc, giản đơn trong lối sống nhưng lại lớn lao, hào hùng trong ý chí và ý thức góp sức, tranh đấu và hi sinh.
Kết bài: Tương tự, với niềm tiếc thương và lòng kính phục dành cho những người nghĩa sĩ nông dân thời kháng Pháp và qua cách khắc tạc sự bất tử của họ, Nguyễn Đình Chiểu đã tạo điều kiện cho tác phẩm của mình ko chỉ trở thành thành phầm của nghệ thuật tư nhân nhưng còn là tác phẩm mang tính quốc gia, thời đại bởi những trị giá lớn lao nhưng nó mang lại.
Dàn ý phân tích văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu lớp 11
Nhằm giúp bạn tổng hợp được tri thức trong bài viết cũng như những ý chính cho đề bài Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Trường THCS Tiến Hoá dưới đây sẽ giúp bạn nói chung để lập dàn ý phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Mở bài phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
- Tóm tắt những nét cơ bản về tác giả: Nguyễn Đình Chiểu là tác giả mù nhưng có tư cách vô cùng cao đẹp. Ông được xem là ngôi sao sáng trên bầu trời văn học Việt Nam.
- Vài nét về tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc: Đây là bài văn tế mang đậm hình ảnh những người nông dân người hùng chống Pháp thế kỷ XIX. Tác phẩm cũng chính là một khóc bi tráng về thời kì lịch sử đau thương nhưng lớn lao của dân tộc ta.
Thân bài phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
- Phần lung khởi: Hoàn cảnh ra đời tác phẩm, bối cảnh thời đại và sự bất tử của người nghĩa sĩ.
- Phần thích thực: Hình ảnh về người nông dân nghĩa sĩ Cần Giuộc qua xuất xứ xuất thân, lòng yêu nước tha thiết cùng với ý thức tranh đấu quả cảm.
- Phần người nào vãn: Nỗi niềm tiếc thương trước sự hi sinh quả cảm của người nghĩa sĩ.
- Phần kết: Ca tụng về sự bất tử của những người người hùng quật cường.
Kết bài phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
- Tóm tắt lại những nét chính về nội dung và rực rỡ nghệ thuật của tác phẩm.
- Trình diễn những suy nghĩ của bản thân lúc cảm nhận và phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Tương tự, tác giả Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa thành công hình tượng người nghĩa sĩ nông dân người hùng trong buổi đầu đánh Pháp. Hình ảnh về họ được dựng lên với vẻ đẹp chịu thương chịu thương chịu khó, là sự siêng năng tảo tần của những người nông dân chất phác mộc mạc, đồng thời còn là ý thức yêu nước tha thiết, cũng là sự quả cảm, là ý thức hi sinh kiên cường và quả cảm.
Trường THCS Tiến Hoá đã giúp bạn tìm hiểu và phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Kỳ vọng nội dung bài viết đã phân phối cho bạn những ý văn hay phục vụ cho quá trình tìm tòi và nghiên cứu về chủ đề phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Chúc bạn luôn học tập tốt!.
Xem thêm:
- Phân tích bài thơ Thương vợ của Tú Xương – Văn học 11
- Ánh sáng và bóng tối trong Chữ người tử tù và Hai đứa trẻ
- Phân tích nhân vật Liên trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam
- Phân tích cảnh phố huyện lúc chiều tàn trong tác phẩm Hai đứa trẻ
Bạn thấy bài viết Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu bên dưới để thcstienhoa.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THCS Tiến Hoá
Phân mục: Văn học
#Phân #tích #Văn #tế #nghĩa #sĩ #Cần #Giuộc #của #Nguyễn #Đình #Chiểu
Bạn thấy bài viết Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu bên dưới để Trường THCS Tiến Hoá Nghĩacó thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thcstienhoa.edu.vn của Trường THCS Tiến Hoá
Nhớ để nguồn: Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu