Độc Tiểu Thanh là bài thơ tiêu biểu của đại thi hào Nguyễn Du. Dưới đây là bài tham khảo Phân tích bài thơ Độc Tiểu Thanh Ký của Nguyễn Du siêu ngắn, mời các bạn đọc và theo dõi
1. Phân tích dàn ý bài thơ ngắn Độc Tiểu Thanh Ký của Nguyễn Du:
1.1. Khai mạc:
Về tác giả và tác phẩm
Khái quát nội dung tác phẩm thể hiện sâu sắc tư tưởng tôn sư trọng đạo cao cả của nhà thơ.
1.2. Thân bài:
Hai câu kết: hình ảnh nhà thơ gặp giọng nhân vật Tiểu Thanh:
Nguyễn Du miêu tả cảnh đẹp Tây Hồ nhưng thể hiện cảm quan về cuộc sống; thiết lập trong mối tình “vườn hoa – gò hoang” khiến chàng xúc động trước vẻ đẹp chỉ còn trong dĩ vãng.
Con người hiện lên cô đơn, trong hai chữ “độc thân”: “điếu thuốc” là ngậm ngùi cho người xưa, ta cảm nhận được những giọt nước mắt thầm lặng trong tâm hồn nhà thơ.
Hai câu thực: soi tỏ tình cảm buồn
Mượn hình ảnh “văn trang điểm” để diễn tả nỗi đau thể xác và tinh thần của Tiểu Thanh
“Trang điểm” gắn với mục đích làm đẹp cho người phụ nữ, gợi lại bi kịch của nàng Tiểu Thanh chỉ biết làm bạn với son phấn và văn chương.
Mượn vật để nói về người, với quan niệm “hồng nhan bạc mệnh”,
Hai bài văn: cái nhìn tổng quan về con người trong xã hội
Nỗi oan của Tiểu Thanh là cái kết chung của những người tài hoa như Khuất Nguyên, Đỗ Phủ, họ là nạn nhân của xã hội phong kiến.
Câu thơ “oan oan tự giải oan” cũng cho thấy sự bế tắc của Nguyễn Du và chủ nghĩa nhân đạo của ông.
Đặt mình vào cảnh “cùng hội đồng thuyền” với nhân vật Tiểu Thanh, tác giả đã bộc lộ nỗi lòng, nỗi niềm chung của những con người chịu cảnh “bất hạnh”.
Hai câu kết: suy tư về thời thế:
Bản thân nhà thơ cảm thấy cô đơn trong hiện tại và muốn tìm người tri kỉ giữa cuộc đời.
Nhà thơ giãi bày bằng hai chữ “Tố Như” không phải là mong muốn “lưu danh thiên cổ” mà là lời bộc bạch của tấm lòng tha thiết với đời, căm phẫn trước thời cuộc.
1.3. Kết thúc:
Khẳng định lại giá trị của tác phẩm: giá trị nhân văn, tấm lòng đạo đức của Nguyễn Du không đồng cảm với Tiểu Thanh “thương người như thể thương thân”
2. Phân tích bài thơ Độc Tiểu Thanh Ký của Nguyễn Du:
Nguyễn Du – Đại thi hào dân tộc của nền văn học Việt Nam, nhắc đến ông người ta thường nghĩ đến Truyện Kiều nổi tiếng, nhưng ít ai biết rằng ông còn có một tác phẩm nổi tiếng khác. là “Độc Tiểu Thanh kí” – một tác phẩm có giá trị nhân văn sâu sắc như Truyện Kiều.
“Hoa Hồ Tây là thành phố uyển chuyển,
Đơn nhưng nhất tiền chỉ thư.”
< Vườn hoa cạnh Tây Hồ thành bãi đất hoang
Tôi chỉ đến thăm cô ấy qua việc đọc sách trước cửa sổ.>
Câu thơ mở đầu là tiếng thở dài trong không gian Tây Hồ, khuôn viên vườn không còn mà là gò. Cái “hữu thể” đã trở thành cái “hư vô”, cái đẹp đẽ nhất đã bị thay thế bằng sự khô héo hủy diệt. Mọi thứ đã bị thay đổi, một không gian là mảnh đất ven Hồ Tây, đối lập với sự hoang tàn đổ nát hiện tại. Nếu vườn hoa đã biến thành gò đất, thì “bức thư” này chính là tàn tích của một kiếp đau khổ ba trăm năm trước. Cái nhìn chiêm nghiệm của thi hào Nguyễn Du về sự mong manh của kiếp người khiến kiếp người quá cô đơn. Vẻ đẹp bị hủy hoại theo thời gian khiến nỗi cô đơn của Nguyễn Du hiện rõ qua hai chữ “độc thân”.
Hai câu thực:
“Nhánh hữu thần của nữ hoàng tử thần,
Văn chương không có ý nghĩa dư thừa.”
< Trang điểm có một linh hồn phải hối tiếc về những gì xảy ra sau khi chết,
Văn chương không có số phận mà còn bị liên lụy, đốt mấy bài còn sót lại.>
Tiểu Thanh xinh đẹp nhưng bất hạnh, tài hoa nhưng đoản mệnh. Phải chăng đó là số phận của những người xinh đẹp và tài năng? Hai câu thơ đúc kết nỗi oan ngàn đời của Tiểu Thanh. Son môi là bất hạnh của sắc đẹp. Văn chương là nỗi bất hạnh của tài năng. Hai vật vô tri vô giác đó được nhân cách hóa để có thể làm thần và mệnh của Tiểu Thanh. Cho dù cuốn sách kia có bị đốt đi thì cuộc đời Tiểu Thanh vẫn không ngừng than thở, đau khổ. Hai câu thơ được viết với cảm hứng sầu muộn và ca ngợi vẻ đẹp tài hoa. Bề ngoài, Nguyễn Du đã nắm bắt những chi tiết huyền ảo để làm nổi bật cốt truyện, nhưng ông lại đưa ra quan điểm dù có bị tàn ác tàn phá thì vẻ đẹp của tài năng và con người cũng không bị tàn phá. Quy luật vô hình khiến nó không chết, ở lại với cây đời, nhưng để tồn tại, vẫn phải phấn đấu chịu thiệt thòi!
Nếu bốn câu trên có phần “hướng ngoại” với câu chuyện về nàng Tiểu Thanh tài hoa thì bốn câu sau Nguyễn Du lại suy ngẫm về chính mình và cảm xúc chủ đạo là nỗi cô đơn tuyệt đối của tác giả. Nỗi oan của Tiểu Thanh được tóm gọn trong nỗi oan của nhiều người cùng hội cùng thuyền:
“Vàng xưa ghét thiên tai,
Vận rủi rơi xuống và tự giải quyết.”
< Ân oán xưa nay khó hỏi trời cao.
Tôi coi mình là thành viên cùng hội, cùng thuyền với bạn, một người đã phải chịu một sự bất công kỳ lạ vì sự lịch sự của mình.>
Câu thơ chất chứa bao nỗi uất ức thành một câu hỏi lớn chưa có lời giải đáp. Vì sao người tài luôn đoản thọ? Câu thơ là nỗi lòng của những nghịch cảnh chung: phú khách phải chịu oan, phải khổ hướng về vô vọng, không có lời giải đáp làm cho nỗi oan thêm đau.
Nhưng ở hai câu cuối, hình ảnh Nguyễn Du hiện lên rõ nét:
“Ba trăm năm nữa, tôi không biết,
Có ai trên đời khóc Tố Như tôi không?”
Hai câu cuối chuyển ý bất ngờ nhưng không làm mất đi mạch cảm xúc. Từ thương người, thi hào Nguyễn Du chuyển sang thương mình và hình thành câu nghi vấn. Câu hỏi hướng đến giọng điệu bộ ba nhìn về tương lai. Nhà thơ cũng không cầu trời vì vẫn muốn tìm người tri kỷ trong đời. Với Tiểu Thanh, ba trăm năm sau còn có một người tên là Nguyễn Du “thổn thức” nhưng không biết “ba trăm năm sau có ai đồng cảm với nỗi lòng nặng trĩu của Nguyễn Du. Câu thơ có còn là của thi nhân? niềm tin vào tương lai.
Độc Tiểu Thanh cũng là nỗi day dứt suốt đời của Nguyễn Du, thương nhớ người bạn cũ, đồng thời cũng xót xa cho chính mình và những nghệ sĩ đương thời với thân phận bấp bênh. Đó là nỗi day dứt vì phải ôm lấy sự bế tắc của thời cuộc nhưng cũng là cảm hứng nhân văn cao cả của bài thơ.
3. Phân tích bài Độc Tiểu Thanh Ký của Nguyễn Du siêu hay:
Nguyễn Du là nhà thơ lớn, nhà thơ nhân đạo chủ nghĩa lớn của dân tộc trong nền văn học trung đại Việt Nam. Ông có một sự nghiệp văn chương đồ sộ, trong đó bài Độc Tiểu Thanh Ký (trích Thanh Hiên Thi Tập) là một bài thơ giàu cảm xúc bởi tâm trạng day dứt của tác giả về những số phận chìm nổi.
Hai câu đầu giới thiệu cảnh đẹp vườn hoa bên Hồ Tây, nơi nhân vật Tiểu Thanh từng ở. Không gian Tây Hồ với vườn hoa không còn. Vườn hoa đã biến thành gò hoang. Đứng trong hiện tại, thi hào Nguyễn Du tiếc nuối những vẻ đẹp của quá khứ đồng thời cũng bày tỏ niềm ngưỡng mộ, suy ngẫm về cuộc đời.
Cảnh đẹp Tây Hồ cũng khiến Nguyễn Du nhớ đến Tiểu Thanh, một người tài hoa đã gửi gắm những năm tháng cuối đời ở đây và mãi mãi. Nhà thơ ngồi bên cửa sổ, đồng cảm với Tiểu Thanh và khắc ghi vào lòng người cảnh lẻ loi tìm về dĩ vãng. Nỗi đau và sự cô đơn chính là sợi dây kết nối họ, hai con người vượt thời gian và không gian để kết nối với nhau. Hình ảnh “thư chỉ” gợi cảm hứng cho Nguyễn Du về số phận và cuộc đời của Tiểu Thanh:
“Nhánh hữu thần của nữ hoàng tử thần,
Văn chương không có ý nghĩa dư thừa.”
Son, phấn là vật dụng gắn liền với người phụ nữ, là ẩn dụ cho vẻ đẹp của nàng Tiểu Thanh. Nhà thơ dùng hai hình ảnh “chi phấn” và “văn chương” để khắc họa nỗi đau thể xác và tinh thần của Tiểu Thanh. Hai câu thơ cho thấy nhân vật Tiểu Thanh là một người tài hoa nhưng có số phận kém may mắn, Tiểu Thanh là người làm thơ hay nhưng thơ của nàng lại bị đốt, thậm chí chính nàng cũng chết. Đồng cảm với số phận ấy của Tiểu Thanh, Nguyễn Du trân trọng và thấy được nghĩa tình trong sự cống hiến của người nghệ sĩ.
Từ câu chuyện Tiểu Thanh 200 năm trước đến hai bài thơ khách văn:
“Vàng xưa ghét thiên tai,
Bất tài, tự thiêu”.
Từ sự bất công đó trở thành sự căm ghét người tài và sự căm ghét chính là câu trả lời cho câu hỏi chưa có lời đáp. Nguyễn Du là một con người tài hoa, có ý thức cá nhân sâu sắc về cả tài năng và nỗi đau của Tiểu Thanh và của chính mình. Từ nỗi đau hoài niệm đến nay, trước nỗi đau của những con người tài hoa, trong đó có tác giả, cảm xúc câu thơ không kìm nén được đã bật ra dưới hình thức một câu hỏi tu từ gửi cho hậu thế.
Đến hai câu cuối, mong muốn của nhà thơ là được lắng nghe và đồng cảm:
“Dốt ba trăm năm hậu binh,
Thiên hạ ai cầu Tố Như?”.
Ba trăm năm là một khoảng thời gian rất dài và đủ để mọi thứ lùi về quá khứ, khiến nhà thơ tự hỏi liệu trên đời này có ai khóc Tố Như không, liệu hậu thế có đồng cảm với Nguyễn Du hay không. Từ số phận của Tiểu Thanh tác giả đến số phận của chính mình. Nguyễn Du là một con người tài hoa bị bế tắc, mong tìm được người tri kỉ mà tìm mãi vẫn không được. Khóc cho Tiểu Thanh cho chính mình cũng như bao người tài hoa khác bị thời cuộc đè nén.
Bài thơ là lời tâm sự của một người tài hoa luôn gặp trắc trở giữa đêm đen của xã hội phong kiến. Con người ấy luôn tỏa sáng tinh thần nhân văn, nhân văn và luôn mong được sự đồng cảm của mọi người.
Chuyên mục: Bạn cần biết
Nhớ để nguồn bài viết: Phân tích bài thơ Độc Tiểu Thanh kí của Nguyễn Du siêu ngắn của website thcstienhoa.edu.vn