Kinh tế học hàng hóa là gì? Các yếu tố quan trọng cấu thành nền kinh tế hàng hoá là gì? Mối quan hệ giữa kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường là gì?
Kinh tế là động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Muốn xem một đất nước có phát triển hay không thì nền kinh tế mới là thứ phản ánh chân thực nhất điều đó. Kinh tế ở đây là tổng thể các yếu tố sản xuất, điều kiện sống của con người, các mối quan hệ trong quá trình sản xuất và tái sản xuất xã hội. Nói đến kinh tế suy cho cùng là nói đến quyền sở hữu và quyền lợi. Từ thuở sơ khai, con người đã từng bước hình thành nền kinh tế bằng cách trao đổi hàng hóa cho nhau. Vậy nền kinh tế hàng hóa là gì và nó có quan hệ như thế nào với
Luật sư tư vấn pháp lý Trực tuyến qua tổng đài:
1. Kinh tế học hàng hóa là gì?
Thời nguyên thủy, con người chủ yếu sống bằng săn bắt hái lượm, sản vật tự cung tự cấp, ai săn bắt nhiều thì ăn nhiều, săn bắt ít thì ăn ít. Dần dần, những món hàng được nhiều người săn lùng trở nên dư thừa và họ muốn đổi cho người khác. Nền kinh tế hàng hoá cũng ra đời từ đó.
Nền kinh tế hàng hoá là nền kinh tế trong đó có sự phân công lao động và trao đổi hàng hoá giữa người này với người khác. Có thể hiểu đơn giản, A sản xuất nhiều gạo và B sản xuất nhiều rau, A đổi gạo lấy B lấy rau và ngược lại. Các sản phẩm gạo và rau ở đây là hàng hóa được trao đổi. Nền kinh tế dựa trên sự trao đổi này là nền kinh tế hàng hoá.
Nền kinh tế hàng hoá vượt lên một bước so với nền kinh tế tự cung tự cấp. Nền kinh tế tự cấp tự túc không có sự trao đổi hàng hóa, ai làm bao nhiêu thì hưởng bấy nhiêu. Sản xuất hàng hoá tồn tại và tiếp tục phát triển ở nhiều xã hội là sản phẩm của lịch sử phát triển sản xuất của loài người. Như vậy, kinh tế hàng hoá có nhiều ưu điểm và là một loại hình hoạt động kinh tế tiên tiến hơn rất nhiều. So với sản xuất tự cung tự cấp, kinh tế hàng hoá sản xuất theo chiều sâu, hợp tác chặt chẽ hơn. Để trao đổi, mua bán chúng ta cần phải sản xuất ra hàng hóa, điều này thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Từ đó sản xuất hàng hoá mang lại giá trị và lợi nhuận.
2. Các nhân tố quan trọng cấu thành nền kinh tế hàng hoá:
Trong nền kinh tế hàng hoá, hàng hoá là nhân tố không thể thiếu để tạo nên nền kinh tế này. Hàng hoá thực chất là thành phẩm của lao động, nhu cầu của các chủ thể tham gia trao đổi, mua bán sẽ được thoả mãn thông qua hàng hoá.
Hàng hóa có hai đặc điểm: giá trị sử dụng và giá trị.
Giá trị sử dụng là chức năng của vật có thể thoả mãn những nhu cầu nhất định của con người, thể hiện dưới hình thức sử dụng và tiêu dùng. Giá trị sử dụng hay giá trị sử dụng của tài sản chủ yếu dựa trên các thuộc tính tự nhiên của nó. Sản phẩm là hàng hóa đưa ra thị trường thì phải có giá trị sử dụng. Nhưng không có ích gì. Chúng cũng là hàng hoá (vì hàng hoá phải là sản phẩm lao động của con người). Trong kinh tế học hàng hoá, giá trị sử dụng là phương tiện trao đổi giá trị. Theo C. Mác, nếu muốn hiểu
- Khi là giá trị sử dụng thì hàng hoá khác nhau về chất, nhưng khi là giá trị thì mọi hàng hoá đều giống nhau về chất.
- Quá trình hiện thực hóa giá trị và giá trị sử dụng khác nhau về không gian và thời gian.
- Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hoá: C.Mác là người đầu tiên phát hiện ra tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hoá. Chúng tôi gọi chúng là lao động trừu tượng và cụ thể.
Trao đổi hàng hoá phải dựa trên cơ sở giá trị, đây là nội dung của quy luật giá trị. Quy luật giá trị là quy luật sản xuất hàng hóa. Quy luật giá trị giúp điều tiết sản xuất và trao đổi trong nền kinh tế hàng hoá. Nội dung của quy luật này được thể hiện thông qua sản xuất và lưu thông. Trong sản xuất, thời gian hao phí cá biệt phần lớn tương đương với thời gian lao động cần thiết. Đối với toàn xã hội, tổng thời gian lãng phí của cá nhân bằng tổng thời gian lao động cần thiết của xã hội. Trong lưu thông, giá cả hàng hóa có thể lên xuống nhưng phải xoay quanh trục giá trị (do ảnh hưởng của quan hệ cung cầu). Đối với tổng hàng hoá trên phạm vi xã hội, giá trị của nó được biểu hiện bằng: Tổng giá cả của hàng hoá bằng tổng giá trị của hàng hoá đó. Từ nội dung của quy luật giá trị, chúng ta có thể thấy rõ tác dụng của nó đối với nền kinh tế hàng hóa
Lợi nhuận là động cơ mạnh mẽ nhất của nền kinh tế hàng hoá. Mục đích chính của nền kinh tế là tạo ra lợi nhuận. Trong nền kinh tế hàng hoá, các nhà đầu tư kinh doanh và các tổ chức kinh doanh luôn coi lợi nhuận là động lực và mục tiêu thúc đẩy sự phát triển. Muốn vậy phải tìm cách giảm thiểu chi phí và tối đa hóa lợi nhuận. Điều này đòi hỏi nhiều kinh nghiệm và khối óc, cộng với sự linh hoạt trong việc sắp xếp lại tổ chức quản lý. Việc giảm bớt một số bộ phận không cần thiết cũng giúp các nhà kinh tế tiết kiệm được chi phí dẫn đến lợi nhuận cao hơn. Ngoài ra nó còn nâng cao trình độ kỹ thuật và tay nghề của đội ngũ nhân viên sản xuất. Như vậy, lợi nhuận là động lực cơ bản thúc đẩy sự vận động của nền kinh tế hàng hoá, lợi nhuận càng cao càng thúc đẩy các nhà sản xuất tập trung sản xuất mặt hàng đó và ngược lại, vì xét cho cùng, mục đích của nền kinh tế hàng hoá càng cao. kinh tế hàng hóa là tiền, là lợi nhuận.
xem thêm: Tích lũy tư bản là gì? Bản chất và quy luật của tích lũy tư bản?
3. Mối quan hệ giữa kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường:
Kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường có những điểm giống nhau và khác nhau cả về nguồn gốc của hai hình thái kinh tế. Kinh tế thị trường có trình độ phát triển cao hơn kinh tế hàng hoá vì kinh tế thị trường ra đời sau và rút kinh nghiệm từ các mô hình kinh tế đi trước. Kinh tế thị trường là một mô hình kinh tế trong đó người mua và người bán chịu ảnh hưởng rất lớn của quan hệ cung cầu. Nguồn cung lớn trong khi cầu thấp, dưới tác động này của thị trường tiêu thụ, các nhà sản xuất sẽ phải điều chỉnh sản xuất và ngược lại, nhu cầu thị trường cao sẽ đẩy nguồn cung tăng mạnh.
Cụ thể, nền kinh tế hàng hóa ra đời từ nền kinh tế tự nhiên – nền kinh tế trong đó sản xuất nhỏ chiếm ưu thế nhưng còn ở trình độ thấp. Đơn giản trong mô hình kinh tế này là trao đổi hàng hóa, không tính đến lợi nhuận, trao đổi những gì chúng ta thừa để lấy những gì chúng ta thiếu. Trong khi đó, kinh tế thị trường có nguồn gốc từ nền kinh tế hàng hoá phát triển cao. Theo C. Mác, kinh tế thị trường là một giai đoạn phát triển tất yếu của lịch sử mà bất kỳ nền kinh tế nào cũng phải trải qua để đạt đến trình độ cao hơn trên con đường phát triển và nền kinh tế tư bản chủ nghĩa. Ý nghĩa chính là kinh tế thị trường đã phát triển đến mức phổ biến và hoàn thiện. Bậc thang cao hơn là kinh tế cộng sản chủ nghĩa, trong đó giai đoạn đầu là kinh tế xã hội chủ nghĩa. Để tiến lên nấc thang này, nền kinh tế thị trường phải phát triển hết mức và trở nên phổ biến trong đời sống kinh tế – xã hội.
Hiện nay, chuyển nền kinh tế hàng hoá ở Việt Nam sang nền kinh tế thị trường rộng lớn, hiện đại là vấn đề lớn của lực lượng sản xuất, đồng thời là vấn đề của quan hệ sản xuất và trong phạm vi ngành. tầm nhìn chiến lược của đất nước. Sở hữu công được thực hiện trong kinh tế nhà nước, trong kinh tế tập thể và một phần trong các thành phần kinh tế khác khi liên doanh, liên kết với kinh tế nhà nước.
Nền kinh tế hàng hoá ở Việt Nam còn nhiều hạn chế chưa thực sự là nền kinh tế hàng hoá lớn. Chẳng hạn, trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản, thủy sản, các cơ sở sản xuất, chế biến nông thủy sản của nước ta nhìn chung còn lạc hậu, trong khi thị trường quốc tế khó tính, yêu cầu chất lượng rất cao. số lượng, quy cách và kiểu dáng sản phẩm. Bên cạnh những sản phẩm đã có chỗ đứng trên thị trường thì vẫn còn những sản phẩm có chất lượng rất tốt nhưng chưa tạo dựng được thương hiệu.
Việc xây dựng và bảo hộ thương hiệu nông sản Việt Nam trong những thập kỷ qua còn nhiều hạn chế, khiến nông sản Việt Nam đôi khi rơi vào tình trạng bị thương nhân, doanh nghiệp nước ngoài làm giả, đăng ký bị mất nhãn hiệu. . Câu chuyện nước mắm Phú Quốc, cà phê Trung Nguyên, kẹo dừa Bến Tre… là những ví dụ điển hình. Hay mới đây, tình trạng này cũng xảy ra với loại gạo từng được xếp vào loại gạo ngon nhất thế giới ST25 khi nhanh chóng được các công ty lớn của Mỹ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, làm “thương hiệu gạo ngon số 1 thế giới”. có nguy cơ bị đánh cắp.
Như vậy, kinh tế hàng hoá và kinh tế thị trường có quan hệ mật thiết với nhau. Nền kinh tế thị trường tạo ra động lực thúc đẩy các doanh nghiệp đổi mới và phát triển mình, vì khi các doanh nghiệp đó muốn cạnh tranh và đáp ứng được nhu cầu của thị trường thì đòi hỏi họ phải đổi mới công nghệ. , nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng của sản phẩm.
Chuyên mục: Bạn cần biết
Nhớ để nguồn bài viết: Kinh tế hàng hóa là gì? Mối quan hệ với kinh tế thị trường? của website thcstienhoa.edu.vn